Diweddariad ar y gyllideb

Helo bawb,

Ar ôl cytuno ar y gyllideb ar gyfer 2025/26 mewn cyfarfod o'r Cyngor Llawn neithiwr, roeddem am yn eich diweddaru ynghylch beth mae hynny'n ei olygu i'r sefydliad sy'n symud ymlaen.

Rydym wedi siarad llawer am yr heriau sy'n gysylltiedig â gosod cyllideb gytbwys.

Mae'n ffaith syml bod costau'n codi ar gyfradd gyflymach na chyllid, felly mae'r Cyngor yn wynebu diffyg ariannol o bron i £9 miliwn.

Mae hynny'n golygu na allwn barhau i ddarparu gwasanaethau yn yr un modd os yw'r arbedion angenrheidiol i gael eu gwneud.

Bydd newidiadau i rywfaint o ddarpariaeth, y defnydd gofalus o gronfeydd wrth gefn ariannol y Cyngor a chyflwyno rhai taliadau i dalu am y diffyg.

Yn gynyddol, byddwn yn gweithio gyda grwpiau cymunedol ac yn chwilio am fodelau busnes arloesol newydd i barhau i gyflawni ar gyfer ein preswylwyr.

Dyma ganolbwynt ein dull torri costau ac mae'n faes lle mae gan y Cyngor hanes profedig o lwyddiant ynddo. Mae'r ffaith honno yn unig yn rhoi hyder inni ac, er gwaethaf difrifoldeb y sefyllfa, credwn fod rheswm dros optimistiaeth.

Y Fro 2030, ein Cynllun Corfforaethol newydd, sy'n nodi'r hyn y byddwn yn ei gyflawni dros y pum mlynedd nesaf, a'n Rhaglen Aillunio yn cynnig gobaith gwirioneddol o ddyfodol disglair, a byddem unwaith eto yn gofyn i bawb gofleidio'r darnau hynny o waith.

Yn gysylltiedig yn agos â'r dogfennau allweddol hyn, ac yn dilyn adborth gan ein Asesiad Perfformiad Panel, mae cydweithwyr yn Adnoddau hefyd yn llunio Cynllun Newid Arwyddion. Bydd hyn yn cynnwys enghreifftiau o sut mae'r sefydliad yn esblygu a sut y bydd yn parhau i addasu a newid mewn ymateb i'r heriau sydd o'n blaenau.

Cynhelir cyfres y gwanwyn o Sesiynau Datblygu Rheolaeth, a gynhelir yn ddiweddarach y mis hwn, i gydnabod llwyddiannau blaenorol a'r heriau newydd yr ydym yn eu hwynebu.

Bydd yr holl Brif Swyddogion hefyd yn cyfarfod yn fuan i ystyried Y Fro 2030, yr ymrwymiadau ynddo a'r hyn y mae'n rhaid i ni ei wneud yn wahanol i'w gwireddu.

Bydd Tîm Arweinyddiaeth Strategol y Cyngor (SLT) i gynnal sesiwn bwrpasol ynghylch arwyddion newid a'r map ffordd Aillunio yn y dyfodol yn ddiweddarach y mis hwn, tra bod gwaith hefyd ar y gweill i adnewyddu brandio'r Cyngor yn unol â'r dull newydd hwn.

Mae gwaith wedi dechrau mewn cydweithrediad ag Aelodau Etholedig i edrych ar sut mae pwyllgorau craffu yn gweithredu, gyda sesiynau ymgysylltu pellach wedi'u cynllunio dros yr wythnosau nesaf.

Wrth edrych ymlaen, er y bydd newidiadau, mae ein huchelgais i fod y Cyngor gorau y gallwn fod yn parhau i fod, un sy'n parhau i wasanaethu ei drigolion hyd anterth ei allu.

Rydym wedi ymrwymo i'n rhaglen adeiladu tai cyngor i ddiwallu'r angen am gartrefi modern o safon a'n gwaith Prosiect Zero i ddod yn garbon niwtral erbyn 2030.

Mae prosiectau cyffrous hefyd ar y gweill a all wella cyfleoedd cyflogaeth, hyfforddiant a hamdden yn y Fro. Mae'r rhain yn cynnwys creu marina, canolfan chwaraeon dŵr a pharc yng Nglannau y Barri, ochr yn ochr â chynigion i rentu lle yn Swyddfa Doc gerllaw y Cyngor.

Mae blaenoriaethu buddsoddiad mewn Gofal Cymdeithasol yn y blynyddoedd diwethaf yn golygu mai'r Fro sydd â'r lleiaf o oedi wrth ryddhau ysbyty yng Nghymru.

Mae buddsoddiad parhaus yn ein hysgolion yn golygu bod ein disgyblion yn dysgu mewn rhai o'r cyfleusterau mwyaf modern a gall y rhai sydd angen cymorth ychwanegol gael gafael ar ddarpariaeth ragorol.

Byddwn yn parhau i fuddsoddi yn ein plant i sicrhau eu bod yn cael y llwyfan gorau un ar gyfer llwyddiant a chynnal cefnogaeth i'r rhai sydd â'r angen mwyaf.

Bydd mwyafrif helaeth y gwariant y flwyddyn nesaf - tua 71 y cant - yn mynd tuag at ysgolion a Gwasanaethau Cymdeithasol, lle gwelwn lawer o'r pwysau cost mwyaf. Mae'r costau hynny sy'n gysylltiedig â Gofal Cymdeithasol i oedolion a phlant, darpariaeth i blant ag Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) a chludiant ysgol i gyd wedi codi'n sydyn dros y blynyddoedd diwethaf ac maent yn parhau i ddringo.

Mae'r Cyngor wedi cymryd camau i gynyddu gwariant yn yr ardaloedd hyn £8.647 miliwn a £10.243 miliwn yn y drefn honno. Mae hon yn gyfran fwy nag erioed o'r blaen ac yn rhan o strategaeth ariannol y Cyngor i ddiogelu'r gwasanaethau a ddefnyddir gan ddinasyddion mwyaf bregus y Fro.

Mae setliad ariannol Llywodraeth Cymru, sydd wedi bod yn lleihau mewn termau real ers mwy na degawd, yn ffurfio dwy ran o dair o arian y Cyngor, gyda'r gweddill yn dod o dreth gyngor a chyfran o ardrethi busnes o bob cwr o Gymru.

Ar ôl i'r Cyngor dderbyn ychydig o gynnydd mewn cyllid gan Lywodraeth Cymru, roedd yn bosibl gostwng y cynnydd yn y dreth gyngor o 6.9 y cant i 5.9 y cant.

Mae hyn yn adlewyrchu adborth gan drigolion a ddarperir yn yr ymgynghoriad ar y gyllideb ac yn pwysleisio'r ffaith y bydd eu barn a'u buddiannau gorau bob amser wrth wraidd y broses o wneud penderfyniadau.

Gwyddom fod staff hefyd yn rhoi ein dinasyddion yn gyntaf dro ar ôl tro drwy gydol eu gwaith.

Dyma'r ymroddiad a'r dull anhunanol hwnnw sy'n rhoi gobaith gwirioneddol inni am y dyfodol.

Rydych wedi profi dro ar ôl tro y gallwn gyflawni pethau gwirioneddol hynod gyda'r fath ymrwymiad.

Rydym yn siŵr y bydd y duedd honno'n parhau.

Diolch yn fawr iawn am eich ymdrechion.

Diolch yn fawr iawn,

Lis a Rob