NO WORD
Arddangosfa Unigol gan yr artist Lianne Morgan
No Word yw'r arddangosfa unigol gyntaf, yn Oriel Gelf Ganolog, yn y Barri, o waith gan yr artist amlddisgyblaethol Lianne Morgan. Gan gwmpasu gweithgarwch creadigol dros y degawd diwethaf, mae'r sioe yn cynnwys corff o waith newydd sbon. Bydd yn agor ddydd Sadwrn 6 Gorffennaf, rhwng 1pm a 3pm, gyda chyfle i ymwelwyr allu cwrdd a siarad â'r artist.
Nod No Word yw herio syniadau traddodiadol o gyfathrebu, gan ddefnyddio creadigrwydd i gyfleu emosiynau, meddyliau a syniadau, heb ddibynnu ar iaith lafar.
A hithau’n gyn-gantores, yn 2010 dechreuodd Lianne brofi cyflwr sydd wedi effeithio ar dannau ei llais. "Mae'r cyflwr weithiau'n ei gwneud hi'n boenus ac yn anodd siarad", mae hi’n dweud. Gan ddefnyddio amrywiaeth eang o gyfryngau a phrosesau, gan gynnwys paentio, argraffu â sgrîn, cerflunio, celf ddigidol, collage a gosodwaith gweledol a sain, mae Lianne yn ail-greu trosglwyddiad cysylltiad a chyfathrebu o fewn yr amgylchedd a'i gilydd. Gan archwilio mewn modd creadigol gysylltiadau y tu hwnt i iaith wedi’i dysgu, mae’r gweithiau celf yn amrywio o batrymau bywiog i waith haniaethol ystumiol, gyda'r nod o ddarparu profiad amlsynhwyraidd ac ennyn ymdeimlad o undod a chysylltiad cyffredinol.
Dywed Lianne: "Trwy golli fy llais, dechreuais brofi Synesthesia, cyflwr lle mae rhywun yn profi pethau trwy eu synhwyrau mewn ffordd anarferol; i mi, profi cerddoriaeth a sain fel lliwiau oedd e. Trwy'r profiad hwn, fe ddes i’n ymwybodol bod cyfathrebu anghlywadwy a dieiriau yn digwydd yn y mannau o'n cwmpas ac oddi mewn i ni. Nid yw'r rhan fwyaf o bobl yn ymwybodol bod hyn yn digwydd."
Gan ddefnyddio meddalwedd ddigidol, mae Lianne yn archwilio dadelfennu a throsglwyddo sain, gan greu gweithiau gweledol o sain a sain o weithgarwch gweledol. Dywedodd, "Y ffynhonnell gyfathrebu gyffredinol yw amledd… Mae amleddau yn cael eu hallyrru trwy'r amser trwy ein hamgylcheddau a'n adeileddau cellog. Mae atomau a chelloedd i gyd yn dal eu llofnodion sonig unigol sy'n creu osgiliad, anhrefn, a threfn gyson."
Mae ei phrofiad wedi arwain Lianne at nodi ac ymchwilio i dystiolaeth wyddonol mewn perthynas â Synesthesia. Mae hi wedi nodi sawl gwyddonydd sydd wedi archwilio'r ffenomen hon trwy feysydd Ffiseg Acwstig, Nanotechnoleg, Bioffiseg, a Sonocytoleg (astudiaeth o allbwn amleddau celloedd) gan Dr Paul Thomas, Hans Jenny, John Stuart Reid, Ernst Chladni, a gwaith yr artist Anne Niemetz a'r gwyddonydd Andrew Pelling.
Mae'r cyflwr wedi’i hysbrydoli i astudio ieithoedd cyfathrebu. Er mwyn datblygu'r gwaith hwn, llwyddodd Lianne i gael cymorth ariannol gan Gyngor Celfyddydau Cymru.
Mewn cydweithrediad mae'r artist wedi creu corff newydd o waith No Word - Heart gyda David John Roche, Cerddor a Chyfansoddwr; Anushiye Yarnell - Artist Symudiadau, Dawnsiwr a Choreograffydd; Jason Charles Rogers - Cyfansoddwr a Basydd; a Stephen Roberts - Fideograffydd, Ffotograffiaeth a Realiti Rhithwir. Arweiniwyd gweithdai arbrofol gan Lianne a'u cynnal yng Ngofod Celf Gwledig Coed Hills Bro Morgannwg ac Oriel Elysium, Abertawe. Roedd y gweithdai yn galluogi'r artist i archwilio profiadau gwahanol trwy gerddoriaeth, dawns a ffilm, gan ddefnyddio llais a gwneud marciau. Canlyniadau'r cydweithrediadau hyn yw perfformiadau arbrofol, ymatebol, paent ar gynfas, printiau sgrîn, celf ddigidol, cerfluniau a gosodwaith sain a gweledol.
Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Addysg, y Celfyddydau a'r Gymraeg, y Cynghorydd Rhiannon Birch: "Mae gallu Leanne i weld lliw o sain a cherddoriaeth yn anarferol. Mae'r cyfathrebu anweledig hwn rhyngom ni yn awgrymu byd hollol wahanol i'r ffordd rydyn ni fel arfer yn gweld ein gilydd. Mae'r ddawn hon wedi galluogi’r artist i archwilio siâp, lliw a ffurf ac wedi'i herio i ail-greu'r hyn mae’n gallu er mwyn i ni weld y cysylltiadau. Cysyniad diddorol a deallus iawn."
Dewch i ymweld ag Oriel Gelf Ganolog a phrofi gwaith ysgogol yr artist. Ymdrochwch mewn amgylchedd swynol, hudolus lle mae celf, cerddoriaeth, symudiadau, cysylltiad a chyfathrebu’n dod ynghyd i greu profiad gwirioneddol ddiddorol a chofiadwy.
Cefnogir y project hwn gyda chyllid gan Gyngor Celfyddydau Cymru. Gyda diolch i Cheryl Beer, Mentor Artistig ac Emily Bull, Mentor Datblygu, Oriel Ganolog y Celfyddydau a Gwasanaeth Celfyddydau Cyngor Bro Morgannwg.
Bydd yr arddangosfa ar agor bob dydd tan ddydd Sadwrn 10 Awst 2024 (ar gau ar ddydd Sul).