Etholiadau Senedd Cymru

Dyddiad y Senedd Cymru nesaf yw dydd Iau 7 Mai 2026

Etholaeth Pen-y-Bont Bro Morgannwg

Disgwylir i newidiadau sylweddol ddod i rym cyn y polau nesaf yn y Senedd sydd wedi'u trefnu ar ddydd Iau 7 Mai 2026.

Mae'r hyn sydd angen i chi ei wybod i'w weld ar dudalen Cyfri’r dyddiau tan Etholiad y Senedd 2026: Pum peth i chi eu gwybod Senedd Cymru.

Bydd gan Gymru 16 o etholaethau yn hytrach na'r 40 o etholaethau presennol. Creodd Comisiwn Democratiaeth a Ffiniau Cymru yr etholaethau newydd i Gymru.  Bydd gan y Senedd 96 o Aelodau yn hytrach na 60. Bydd pob etholaeth yn ethol chwe Aelod.

Ar gyfer Bro Morgannwg, penderfynodd y Comisiwn y dylid creu etholaeth sirol o: Etholaeth Seneddol y DU Pen-y-bont ar Ogwr ac etholaeth Seneddol y DU Bro Morgannwg. Dynododd y Comisiwn yr enw unigol Pen-y-Bont Bro Morgannwg ar gyfer yr etholaeth hon.

Ar gyfer etholwyr sy'n byw yn Sili, Penarth, Llandochau a Dinas Powys, penderfynodd y Comisiwn y dylid creu etholaeth sirol o etholaeth Seneddol y DU Gorllewin Caerdydd ac etholaeth Seneddol y DU De Caerdydd a Phenarth.  Dynododd y Comisiwn yr enw unigol Caerdydd Penarth ar gyfer yr etholaeth hon.

Gallwch gael mwy o wybodaeth ar dudalen Adolygiad 2026: Penderfyniadau Terfynol Comisiwn Democratiaeth a Ffiniau Cymru.

Map o'r etholaeth newydd Pen-y-bont Bro Morgannwg

System bleidleisio newydd

Enw’r system bleidleisio newydd yw 'system rhestr gyfrannol gaeedig'. Mae hyn yn golygu eich bod yn pleidleisio dros blaid wleidyddol (yn hytrach nag unigolion) neu ymgeisydd annibynnol.

Bydd y papur pleidleisio yn dangos y rhestr lawn o ymgeiswyr yn eich etholaeth, fel y gallwch weld pwy rydych yn pleidleisio drosto.

Os bydd plaid yn ennill digon o bleidleisiau, bydd yn ennill un neu fwy o seddi yn y Senedd. Os bydd ymgeisydd annibynnol yn ennill digon o bleidleisiau, bydd yn ennill sedd yn y Senedd. 

Bydd seddi yn adlewyrchu canran y pleidleisiau y mae pob plaid neu ymgeisydd annibynnol yn eu cael.

Pam mae etholiadau'r Senedd yn bwysig?

Llywodraeth Cymru sy'n gyfrifol am benderfynu sut mae Cymru yn cael ei rhedeg. Hi sy’n dewis ar beth y caiff arian cyhoeddus ei wario ac sy’n penderfynu sut i ddarparu gwasanaethau cyhoeddus.

Dyma le mae deddfau Cymru yn cael eu pasio a lle mae rhai trethi Cymru yn cael eu gosod. Mae aelodau'r Senedd yn edrych ar waith Llywodraeth Cymru ac yn cwestiynu ei phenderfyniadau a'i gwariant yn y Senedd.

Mae'r Senedd yn edrych yn fanwl ar waith Llywodraeth Cymru ac yn holi ei gweinidogion. Mae'n archwilio cynlluniau'r llywodraeth ac yn awgrymu newidiadau. Mae aelodau’r Senedd hefyd yn gallu codi materion yn y Senedd sy'n bwysig i chi.

Mae'r Senedd yn gyfrifol am wasanaethau fel iechyd, addysg, trafnidiaeth.

Mae mwy o wybodaeth ynglŷn â rôl y Senedd ar gael yma.

Pwy gaiff bleidleisio yn yr etholiad hwn

I bleidleisio mewn unrhyw etholiad yn y DU, rhaid i chi fod wedi'ch cofrestru i bleidleisio (gwelwch isod sut i wneud hyn).

Ar ôl cofrestru, gall y canlynol bleidleisio yn Etholiad y Senedd ar ddydd Iau 7 Mai 2026:

• Y rhai sy'n 16 oed neu'n hŷn
• Dinasyddion Prydeinig neu Wyddelig neu ddinasyddion cymwys o’r Gymanwlad
• Dinasyddion yr UE
• Dinesydd tramor cymwys (dinesydd tramor cymwys yw dinesydd gwlad arall sydd â chaniatâd i fynd i mewn neu aros yn y DU, neu nad oes angen caniatâd o'r fath arno).

I gael mwy o wybodaeth ewch i wefan y Comisiwn Etholiadol:

Ym mha etholiadau y gallwch chi bleidleisio

Nid oes angen ID Pleidleisiwr arnoch i allu pleidleisio yn yr etholiad hwn.

Cofrestru i bleidleisio

I bleidleisio yn etholiad y Senedd, rhaid i chi fod wedi cofrestru i bleidleisio erbyn dydd Llun 20 Ebrill 2026. 

Dim ond unwaith mae angen i chi gofrestru - nid ar gyfer pob etholiad. Bydd angen i chi gofrestru eto os ydych wedi newid eich enw, eich cyfeiriad neu'ch cenedligrwydd. 

Gallwch gofrestru i bleidleisio ar-lein. 5 munud mae’n ei gymryd i gofrestru.

I gofrestru gofynnir i chi am y manylion canlynol:

• eich enw llawn,
• eich cyfeiriad post,
• eich dyddiad geni, a’ch
• rhif yswiriant gwladol (os ydych yn 16 oed neu'n hŷn). Mae’n helpu i fod â’ch Rhif Yswiriant Gwladol wrth law, gallwch ddod o hyd iddo ar eich slip cyflog, eich P60 neu ar lythyrau am dreth, pensiynau a budd-daliadau.

Os na allwch roi unrhyw un o'r manylion hyn am unrhyw reswm, efallai y bydd angen i ni gysylltu â chi i gael mwy o wybodaeth. 

Os ydych wedi rhoi eich cyfeiriad e-bost, dylech gael e-bost cadarnhau ar ôl i chi wneud cais i gofrestru.

Os nad ydych wedi rhoi cyfeiriad e-bost, byddwch yn derbyn llythyr drwy’r post. 

I gofrestru i bleidleisio, rhaid i chi fod yn 14 oed neu'n hŷn (ond ni allwch bleidleisio nes eich bod yn 16 neu’n 18 oed yn dibynnu ar yr etholiad) ac yn un o'r canlynol: 

• dinesydd o'r DU neu Iwerddon
• dinesydd cymwys o'r Gymanwlad sy'n byw yn y DU 
• dinesydd cymwys o'r UE sy'n byw yn y DU 
• dinesydd tramor cymwys

I gael mwy o wybodaeth, ewch i wefan y Comisiwn Etholiadol:

Pwy all bleidleisio yn etholiadau’r DU

Peidiwch â gadael cofrestru tan y funud olaf, rhag ofn y cewch unrhyw broblemau.

Pleidleisio hygyrch

Gwybodaeth am yr hyn rydym yn ei wneud i sicrhau bod pawb yn gallu pleidleisio ym Mro Morgannwg.  

Penderfynu sut i bleidleisio

Mae llawer o ffyrdd y gallwch bleidleisio os ydych wedi cofrestru i bleidleisio:

• Pleidleisio’n bersonol mewn Gorsaf Bleidleisio 

  Pan fyddwch yn pleidleisio'n bersonol, byddwch yn mynd i'r orsaf bleidleisio a ddyrannwyd i chi. Mae hyn yn seiliedig ar eich cyfeiriad ar y gofrestr etholiadol.

   

  Mae gorsafoedd pleidleisio ar agor rhwng 7am a 10pm ar y diwrnod pleidleisio sef dydd Iau 7 Mai 2026 ac maent fel arfer yn adeiladau cyhoeddus.

   

  Cyn i chi fynd i bleidleisio, sicrhewch eich bod yn gwybod lle mae eich gorsaf bleidleisio. Efallai ei bod wedi newid ers y tro diwethaf i chi bleidleisio, felly gwiriwch eich cerdyn pleidleisio. Byddwn yn anfon y cerdyn drwy'r post ychydig wythnosau cyn y diwrnod pleidleisio.

   

  Dim ond yn yr orsaf bleidleisio a ddyrannwyd i chi y gallwch bleidleisio'n bersonol.

   

  Dewch o hyd i'ch gorsaf bleidleisio

   

  Yr hyn i'w ddisgwyl yn yr orsaf bleidleisio

  Bydd angen i chi roi eich enw a'ch cyfeiriad i'r staff yn yr orsaf bleidleisio ar ôl i chi gyrraedd.

   

  Byddwch yn cael papur pleidleisio a fydd yn cynnwys manylion am sut i bleidleisio a'r opsiynau pleidleisio ar gyfer y bleidlais. Os oes angen unrhyw gymorth arnoch i fwrw eich pleidlais, gofynnwch i'r staff yn yr orsaf bleidleisio.

   

  Dysgwch fwy am bleidleisio’n bersonol 

• Pleidleisio drwy'r post
  
  

   

  Gallwch wneud cais i bleidleisio drwy'r post ar gyfer:

  • un etholiad ar ddyddiad penodol
  • cyfnod penodol, neu
  • yn barhaol

   

  Bydd angen i chi lawrlwytho ac argraffu'r ffurflen gais am bleidlais bost, ei llenwi a'i hanfon atom drwy e-bost neu'r post.

   

  Mae’r ffurflen gais yn cynnwys cyfarwyddiadau ar sut i'w llenwi'n gywir.

   

  Bydd angen i chi roi eich dyddiad geni a llofnodi eich ffurflen gais. Defnyddir y rhain i gadarnhau pwy ydych chi pan fyddwch yn pleidleisio drwy'r post.

   

  Ni fydd angen i chi roi rhif Yswiriant Gwladol.

   

  Os na allwch lofnodi'r ffurflen neu os na allwch lofnodi mewn ffordd gyson, cysylltwch â ni (DOLEN).

   

  Os na allwch lawrlwytho ac argraffu'r ffurflen hon, gallwch gysylltu â ni i ofyn am ffurflen bapur. 

   

  Bydd pecyn pleidlais bost yn cael ei anfon atoch cyn yr etholiad. Os oes gennych bleidlais bost, ni fyddwch yn cael pleidleisio’n bersonol mewn gorsaf bleidleisio.

   

  Os hoffech ganslo eich pleidlais bost ar gyfer yr etholiad hwn, bydd angen i chi wneud hynny erbyn 5pm ar ddydd Mawrth 21 Ebrill 2026.

• Cwblhau a dychwelyd eich pleidlais bost

   

  Wrth bleidleisio drwy'r post, dylech:

   

  • farcio’ch pleidlais ar eich papur pleidleisio yn gyfrinachol
  • llenwi'r datganiad pleidlais bost
  • rhoi'r bleidlais a'r datganiad yn yr amlen a ddarparwyd
  • selio'r amlen eich hun

   

  Postio’ch pleidlais cyn gynted â phosibl er mwyn sicrhau ei bod yn cael ei chyfri.

   

  Os ydych yn rhy hwyr i bostio eich papur pleidleisio, gallwch fynd ag ef i'ch gorsaf bleidleisio leol erbyn 10pm ar ddiwrnod yr etholiad neu i'r swyddfa Gwasanaethau Etholiadol yn y Swyddfeydd Dinesig, Heol Holltwn, Y Barri, CF63 4RU.  

• Yr hyn i'w wneud os caiff eich papur pleidleisio ei ddifrodi neu ei golli

  Mae angen i'ch papur pleidleisio arddangos eich dewis pleidleisio yn glir. Os yw wedi’i ddifrodi neu os byddwch yn ei golli, bydd angen i chi gael un arall.

   

  Gallwch naill ai:

  • gysylltu â ni i ofyn am un newydd ar 01446 709748
  • casglu un newydd gennym yn y Swyddfeydd Dinesig, Heol Holltwn, Y Barri, CF63 4RU hyd at 5pm ar y diwrnod pleidleisio sef dydd Iau 7 Mai 2026

   

  Ni allwch bleidleisio mewn gorsaf bleidleisio os gwnaethoch gofrestru i bleidleisio drwy'r post neu os yw eich papur pleidleisio wedi’i golli neu ei ddifrodi.

• Pleidleisio drwy ddirprwy

  Os ydych yn gwybod na fyddwch yn gallu cyrraedd yr orsaf bleidleisio ar y diwrnod pleidleisio, gallwch ofyn i rywun rydych yn ymddiried ynddo fwrw eich pleidlais ar eich rhan. Gelwir hyn yn bleidlais drwy ddirprwy ac mae'r person sy'n bwrw eich pleidlais yn aml yn cael ei alw'n ddirprwy i chi.

   

  Gall y person sy'n pleidleisio ar eich rhan naill ai fynd i'ch gorsaf bleidleisio i fwrw eich pleidlais, neu gall wneud cais i bleidleisio ar eich rhan drwy'r post.

   

  Dylai eich dirprwy fod yn rhywun rydych yn ymddiried ynddo i bleidleisio ar eich rhan. Bydd angen i chi ddweud wrtho sut rydych yn dymuno i'ch pleidlais gael ei bwrw. 

   

  I wneud cais i bleidleisio drwy ddirprwy, bydd angen i chi lawrlwytho ac argraffu’r ffurflen gofrestru i bleidleisio drwy ddirprwy, ei llenwi, ei llofnodi, a’i hanfon atom drwy’r post neu e-bost. 

   

  Y dyddiad cau i wneud cais i bleidleisio drwy ddirprwy yw 5pm ar ddydd Mawrth 28 Ebrill 2026.

   

  Mae mwy o wybodaeth ar gael ar wefan y Comisiwn Etholiadol:

   

  Gwneud cais i bleidleisio drwy ddirprwy

• Pleidleisio drwy ddirprwy mewn argyfwng
  
  

   

  Mewn rhai amgylchiadau, os oes gennych argyfwng sy'n golygu na allwch bleidleisio'n bersonol, gallwch wneud cais i bleidleisio drwy ddirprwy mewn argyfwng.

   

  Mae'n rhaid i hyn fod yn rhywbeth nad oeddech yn ymwybodol ohono cyn 5pm ar ddydd Mawrth 28 Ebrill 2026.

   

  Gellir gwneud cais i bleidleisio drwy ddirprwy mewn argyfwng hyd at 5pm ar ddydd Iau 7 Mai 2026.

   

  Mae'r amgylchiadau lle efallai y byddwch yn gallu gwneud cais i bleidleisio drwy ddirprwy mewn argyfwng yn cynnwys:

  • Argyfwng meddygol
  • I ffwrdd ar gyfer gwaith

   

  Os oes angen i chi wneud cais i bleidleisio drwy ddirprwy mewn argyfwng, ffoniwch y Tîm Gwasanaethau Etholiadol ar 01446 709748.

   

  Mae mwy o wybodaeth ar gael ar wefan y Comisiwn Etholiadol:

   

  Pleidlais drwy ddirprwy mewn argyfwng

Dyddiadau allweddol  

• Y dyddiad cau ar gyfer cofrestru i bleidleisio yw dydd Llun 20 Ebrill 2026;
• Os ydych wedi symud adref yn ddiweddar ac nad ydych wedi cofrestru i bleidleisio yn eich cyfeiriad newydd, rhaid i chi wneud hynny erbyn dydd Llun 20 Ebrill 2026;
• Os hoffech bleidleisio drwy'r post neu drwy'r post drwy ddirprwy, y dyddiad cau i wneud cais yw 5pm ar ddydd Mawrth 21 Ebrill 2026;
• Os hoffech bleidleisio drwy ddirprwy (nid dirprwy mewn argyfwng), y dyddiad cau i wneud cais yw 5pm ar ddydd Mawrth 28 Ebrill 2026;
• Efallai y bydd pleidleisiau drwy ddirprwy mewn argyfwng ar gael ar ôl 5pm ar ddydd Mawrth 28 Ebrill 2026 tan 5pm ar ddydd Iau 7 Mai 2026 ond dim ond o dan amgylchiadau esgusodol penodol, dewch o hyd i fanylion ar wefan y Comisiwn Etholiadol neu ffoniwch 01446 709748.
• Y Diwrnod Pleidleisio yw dydd Iau 7 Mai 2026. Bydd gorsafoedd pleidleisio ar agor rhwng 7am a 10pm.

Os ydych yn byw ym Mhen-y-bont ar Ogwr, bydd angen i chi gysylltu â Gwasanaethau Etholiadol Pen-y-bont ar Ogwr drwy e-bostio electoral@bridgend.gov.uk, drwy ffonio 01656 643116 neu drwy'r post Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, Swyddfeydd Dinesig, Stryd yr Angel, Pen-y-bont ar Ogwr, CF31 4WB.