Y mathau o rolau y gallai Cynghorydd ddisgwyl eu cyflawni

Mae bod yn gynghorydd effeithiol yn gofyn am waith caled. Prif rôl cynghorydd yw cynrychioli ei ward a'r bobl sy'n byw ynddi, ac felly disgwylir i gynghorwyr gymryd camau i gadw mewn cysylltiad â'u cymunedau.  Mae arweinyddiaeth gymunedol wrth galon llywodraeth leol fodern ac mae cynghorau yn ymgymryd â chyfrifoldebau newydd i weithio mewn partneriaeth â sefydliadau eraill, gan gynnwys y sector gwirfoddol a chymunedol, i wella gwasanaethau ac ansawdd bywyd ar gyfer dinasyddion. 

Mae bod yn gynghorydd hefyd yn ffordd wych o gael profiad gwleidyddol a datblygu sgiliau siarad yn gyhoeddus, dadlau a datrys problemau.

Disgwylir i gynghorwyr hefyd gymryd rhan mewn penderfyniadau gwybodus a chytbwys fel aelodau o'r Cyngor llawn, ac wrth eistedd ar bwyllgorau a phaneli eraill y gellid eu penodi iddynt 

• Cyngor
   Mae pob cynghorydd yn aelodau o'r Cyngor llawn. Mae'r Cyngor llawn yn trafod ac yn penderfynu ar bolisi sy'n seiliedig ar adroddiadau gan y pwyllgorau ac yn cytuno ar brif bolisïau'r Cyngor a'i gyllideb.
• Cabinet 
   

  Bydd nifer fach o uwch gynghorwyr yn ffurfio'r Cabinet neu'r bwrdd gweithredol dan arweiniad arweinydd y Cyngor. Mae'r Cabinet fel llywodraeth y Cyngor, ac fel arfer yn cynnwys aelodau o'r grŵp gwleidyddol sydd â'r rhan fwyaf o aelodau ar y Cyngor neu glymblaid. Mae'n gwneud y penderfyniadau ynglŷn â rhedeg y Cyngor o ddydd i ddydd. Mae pob aelod o'r Cabinet fel arfer yn cymryd cyfrifoldeb am faes penodol o'r enw portffolio, er enghraifft, addysg, yr amgylchedd neu wasanaethau cymdeithasol. Bydd y Cabinet fel arfer yn cyfarfod unwaith bob pythefnos.

• Craffu 
   Mae pob cynghorydd arall yn weithgar wrth graffu ar berfformiad y Cyngor a chyrff cyhoeddus eraill y mae eu gwaith yn effeithio ar gymunedau lleol. Mae trosolwg a chraffu yn hanfodol, gan ei fod yn craffu ar benderfyniadau'r Cabinet ac effeithiolrwydd polisïau a pherfformiad y Cyngor.
• Pwyllgorau Rheoliadol 
   Mae llawer o gynghorwyr hefyd yn eistedd ar bwyllgorau sy'n delio â chynllunio a thrwyddedu. Mae hyn yn golygu y gallech fod yn gwneud penderfyniadau am adeiladau a datblygiadau lleol neu dacsis a thafarndai ar draws ardal y Cyngor. Fel arfer, bydd pwyllgor rheoleiddio yn cyfarfod bob 2-4 wythnos
• Pwyllgorau Eraill 
  Gall rhai cynghorwyr hefyd fod yn aelodau o bwyllgorau eraill, megis y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio sy'n sicrhau bod polisïau a phrosesau ariannol y Cyngor mewn trefn, neu'r Pwyllgor Safonau sy'n sicrhau bod aelodau'n ymddwyn yn briodol, neu bwyllgorau ad hoc fel y rhai a ffurfiwyd i benodi staff newydd. 
• Cyrff Lleol Eraill 
   Penodir cynghorwyr hefyd i gyrff lleol allanol megis cyrff llywodraethu ysgolion, byrddau gwasanaethau cyhoeddus, a phartneriaethau lleol, naill ai fel cynrychiolwyr y Cyngor neu fel ymddiriedolwyr neu gyfarwyddwyr. Mae rhai cynghorwyr hefyd yn eistedd ar awdurdodau tân ac achub a, lle mae Cyngor yn cynnwys rhan o awdurdod parc cenedlaethol, ar fwrdd y parc cenedlaethol.