Ynglŷn ag ecosystemau glaswelltir

Beth yw ecosystemau glaswelltir?

Nid oes dwy ddôl yr un fath, ond mae dolydd blodau gwyllt bob amser yn gynefinoedd sy'n isel o ran maethynnau. Maent yn ffynnu ar briddoedd sy'n isel mewn nitradau, ffosfforws a photasiwm, ac mae'r planhigion sy'n byw yno wedi esblygu i ffynnu yn yr amodau maethynnau isel hyn.

Mae priddoedd llawn maethynnau yn tueddu i ffafrio rhywogaethau mwy bras o blanhigion a all fygu rhai o’n blodau gwyllt llai cystadleuol gan arwain at lai o fioamrywiaeth.

Mae cynefinoedd glaswelltir sy'n gyfoethog mewn rhywogaethau yn rhai lled-naturiol, sy'n golygu bod angen eu rheoli'n barhaus gan bobl a/neu lysysyddion i atal y broses naturiol o olyniaeth llystyfiant.

Mae rheoli trwy dorri gwair, ei bori a thorri gwair yn hanfodol i gynnal strwythur, cydbwysedd ac amrywiaeth mewn glaswelltir.

Os nad yw'n cael ei reoli, mae'r glaswelltir yn mynd yn fras ac yn drwchus (wedi'i gyfoethogi â maethynnau), gan golli ei amrywiaeth a'i natur ddiddorol, ac yn y pen draw bydd yn troi'n brysgwydd neu'n goetir.

Mae’r dull o reoli a ddefnyddir yn amrywio yn dibynnu ar y lleoliad, y pridd a'r rhywogaethau sy’n bresennol:

Yn y Fro, mae gennym nifer o wahanol gynefinoedd glaswelltir, gan gynnwys glaswelltir calchaidd, niwtral, asid a chorsiog.

Er mwyn sicrhau bod gan laswelltir blodau gwyllt amrywiaeth fawr o rywogaethau, mae angen cael gwared ar y sgil-gynhyrchion (y deunydd wedi’i dorri) ar ôl ei dorri er mwyn sicrhau nad yw’r maethynnau’n dychwelyd i’r pridd ac mae angen gadael y glaswelltir i flodeuo am y tymor blodeuo cyfan nes bydd yr hadau wedi disgyn.

Unwaith y bydd y tymor blodeuo wedi'i dod i ben, bydd y glaswelltir yn cael ei dorri a'i gasglu gan ddefnyddio peiriannau arbenigol a bydd yn cael ei gadw'n isel dros y gaeaf i atal glaswellt marw a maethynnau rhag cronni yn y pridd. Mae cadw'r glastir yn borfa isel hefyd yn fuddiol i ffwng glaswelltir.

Gellir pentyrru’r sgil-gynhyrchion yn domenni compost bach gan gynnig lloches a man bwydo i rywogaethau eraill fel chwilod, draenogod, nadroedd y gwair, nadroedd defaid, mamaliaid bach, ystlumod ac adar.

Fel arall, gellir ei fyrnu fel gwair i ffermwyr neu fel gwair gwyrdd i greu dolydd newydd mewn mannau eraill yn y Fro.

Dros y gaeaf, bydd rhai ardaloedd yn cael eu gadael heb eu torri er mwyn darparu safleoedd gaeafu ar gyfer infertebratau, adar, amffibiaid a mamaliaid fel draenogod.